کرمانشاه مطلع تاریخ هستی؛ مسجد جامع

آوای کرمانشاه: مسجد جامع کرمانشاه که گاه به اشتباه مسجد چهل‌ستون نیز نامیده می‌شود، در بافت قدیم شهر کرمانشاه، در خیابان مدرس (سپه سابق)، نبش جلوخان و نرسیده به خیابان نواب صفوی واقع شده و از آثار قابل‌توجه اواخر دوره زندیه است. این مسجد در سال ۱۱۶۰ ه. ش در زمان پادشاهی «علی مرادخان زند»، توسط علی‌خان زنگنه حاکم کرمانشاه ساخته شده است. مسجد جامع در حال حاضر مکان برگزاری نماز جمعه اهل تشیع در شهر کرمانشاه است.
تاریخچه ساخت این مسجد از شعری که بر روی کتیبه‌ای در مسجد به جای مانده نشان می‌دهد که سال ساخت مسجد ۱۱۶۰ هجری شمسی بوده. این شعر به شاعری به نام شهاب، از شاعران هم‌عصر با الله‌قلی‌خان زنگنه حاکم کرمانشاه منصوب شده که در محفل شعر هفتگی او شرکت می‌کرده است.
بنا شد به لطف جهان‌آفرین به سعی سمی علی شاه دین
حسینیه و مسجد و مدرسی نکو وضع و خوش‌طرح و دلکش بسی
«شهاب»‌این بناها چو با اهتمام شد از فضل خلاق عالم تمام
به تاریخ اتمام کلکم نوشت عطا کرد حق جای بانی بهشت
این مسجد ظاهراً به جای مسجد قدیمی‌تری بنا شده است که تنها بخشی از شبستان آن باقی‌مانده است. مسجد قدیمی چهل‌وپنج طاق چشمه داشته که امروز تنها بیست‌وپنج طاق آن باقی‌مانده است. به همین دلیل گاه به اشتباه این مسجد را چهل‌ستون نیز می‌نامند. آنچه از بنای قدیمی مسجد باقی‌مانده، بخشی از شبستان ستون‌دار و هشتی ورودی است.
در مرمت‌های پس از جنگ ایران و عراق در دهه ۱۳۷۰، شبستان تازه در ضلع جنوبی مسجد بازسازی شد، سکوی عریض آن واقع در ضلع شرقی در نتیجه عقب‌نشینی مسجد به منظور تعریض خیابان مدرس تخریب و سکوی جدیدی برای مسجد ساخته شد. همچنین دو مناره به ساختمان مسجد افزوده شد و نمای خارجی با کاشی‌کاری‌ها و آجرکاری‌هایی پوشیده شد.
دور جدید مرمت مسجد جامع کرمانشاه از سال ۱۳۹۰ آغاز شد و تغییراتی در ساختمان این مسجد به وجود آمد. در این مرمت‌ها، در بخش خارجی شبستان خارجی نماسازی‌های جدیدی افزوده شد. همچنین حیاط مسجد که شبستان قدیمی را به شبستان جدید پیوند می‌دهد سنگفرش شد و سپس با یک سازه فلزی. مسقف شد.
از رخدادهای مهم این مسجد می‌توان به ۲۳ مهرماه ۱۳۶۱ اشاره کرد که آیت‌الله عطاءالله اشرفی اصفهانی نماینده ولی‌فقیه در استان کرمانشاه و امام‌جمعه وقت کرمانشاه در حالی که در محراب مسجد جامع، برای اقامه نماز جمعه آماده می‌شد، با انفجار نارنجک توسط فردی از گروه منافقین ترور و کشته شد.